Pheidole megacephala

Pheidole megacephala

Niezwykle agresywne i dominujące, jedne z najbardziej rozpowszechnionych inwazyjnych mrówek na świecie. Prawdopodobnie pochodzą z Afryki, jednak występują prawie wszędzie w strefach tropikalnej i subtropikalnej. Są silnie poliginiczne i polidomiczne, tworzą gigantyczne superkolonie. Znane są nawet kolonie, które mają zasięg powyżej 3 000 kilometrów (5x długość Polski). Na zajmowanym przez siebie terenie dominują do tego stopnia, że potrafią zmniejszyć bioróżnorodność nawet o 85%! Wyrzynają wszystkie mrówki, większość owadów, małe kręgowce czy nawet pisklęta. Część owadożernych ptaków wymiera też ze względu na brak możliwości konkurowania z megacephala o pożywienie. Wiele gatunków roślin ma poważne problemy ze względu na mszyce i inne szkodniki, które normalnie są przepędzane przez symbiotyczne gatunki mrówek, które to jednak zostały wybite przez megacephala. Dodatkowo megacephala same hodują mszyce i inne pluskwiaki, co przyczynia się też do ogromnych szkód w rolnictwie. Super kolonia potrafi poszerzać się o kilkaset metrów rocznie. Pheidole te, na zdobytym przez siebie terenie, potrafią stanowić koło 20x więcej biomasy, niż normalnie na takim terenie stanowiłyby wszystkie mrówki razem. Wchodzą do domów, gryzą kable, niszczą systemy nawadniania, przyczyniają się do wypadków samochodowych przez przegryzienie przewodów w sygnalizacji świetlnej, wgryzają się w ściany budynków. 

Gniazdują dosłownie wszędzie, ale przede wszystkim lubią cień, zieleń i wysoką wilgotność, co sprzyja hodowli mszyc. Jeśli nie mają dostępu do takich miejsc, mogą gniazdować pod kamieniami, w śmieciach, pod drewnem i w drewnie, w chodnikach, ścianach budynków, doniczkach, w zasadzie wszędzie, gdzie nie są obficie zalewane wodą (w razie zalania włamują się do pobliskich mieszkań). Inwazja zaczyna się od jednego gniazda, potem dookoła powstają następne, współpracujące ze sobą kolonie, które z czasem wypierają wszystkie inne gatunki mrówek i tworzą ogromną super kolonię. Między gniazdami tworzone są stałe szlaki, coś jak polska kartonówka między gniazdem a kolonią mszyc. 

Megacephala są naprawdę wszystkożerne. Zaczynając od owadów, przez nasiona i spadź, po małe kręgowce jak np. zjadane żywcem pisklęta ptaków, aż po zawartość lodówek pobliskich mieszkań: mięso, karmy dla zwierząt, słodkie płyny, smarowidła itd. Robotnice tworzą gigantyczne szlaki i rekrutują się bardzo szybko i skutecznie, gdy znajdą żywą zdobycz, wymagającą wielu robotnic. Jeśli znajdą większe źródło pokarmu, na przykład porzuconego przez dziecko loda, wytwarzają bardzo silne, ale krótkotrwałe feromony, co przekłada się na szybkie powstanie dużego szlaku, który znika zaraz po zniknięciu pożywienia. Nie lubią pełnego słońca, więc na niektórych szlakach w otwartym terenie budują na powierzchni tunele z piasku czy ziemi. W bardzo słoneczne dni przestawiają się na szukanie pożywienia nocą. 

Pheidole megacephala zawdzięczają swój sukces swojej strategii, nie sile. Robotnice mogą karmić larwy na różne sposoby w zależności od zapotrzebowania kolonii. Jeśli nieopodal występuje inny dominujący gatunek mrówek, robotnice karmią larwy tak, żeby majory były kilka razy większe, niż są normalnie. Zwiększa się też ich ilość w kolonii. Są też mistrzyniami w zabezpieczaniu pokarmu. W pewnym eksperymencie mrówki tego gatunku zostały podłączone do wspólnej areny z 4 innymi super inwazyjnymi i dominującymi gatunkami mrówek. Pheidole zabezpieczyły 80% pokarmu, zostawiając pozostałym gatunkom średnio 5% na kolonię. Przykładowym zachowaniem obrazującym ich skuteczność może być fakt, że jeśli mrówki te znajdą źródło pokarmu płynnego na neutralnym gruncie, robotnice napełniają nim żołądki i transportują do gniazda, jak większość innych gatunków. Jeśli natomiast w okolicy pojawi się inny dominujący gatunek mrówek, robotnice natychmiast rekrutują ogromne ilości majorów, które napełniają żołądki płynem oraz transportują kroplę płynu pod swoją głową. W ten sposób z reguły udaje się uniknąć starcia, ponieważ cały pokarm znika, zanim wroga kolonia zdąży zrekrutować wystarczająco silną armię, żeby rozpocząć walkę. 

• Gatunek: Pheidole megacephala
• Trudność: niska
• Żołnierze: tak
• Rozmiar: królowa 6-7mm, robotnica 2-5mm
• Ubarwienie: bardzo różne w zależności od pochodzenia, nasze są czarno-czerwone
• Występowanie: niemalże całe: Afryka, Ameryka Południowa, Australia, częściowo: Azja, Ameryka Północna, Europa
• Odżywianie: woda z miodem, owady karmowe, nasiona oleiste, ale duża kolonia zje chyba wszystko:)
• Hibernacja: brak
• Temperatura: 27-30 stopni
• Polecane formikarium: dowolne z lekkim naciskiem na ziemne